Użytkownicy systemu Windows często spotykają się z bardzo ciekawym zjawiskiem - czasami program, do którego wpisujemy tekst nagle zaczyna reagować na klawisze inaczej niż zazwyczaj. Przykładowo litery 'y' i 'z' zamieniają się miejscami, zamiast średnika pojawia się polskie 'ł', itp. Wiele osób nie zna przyczyn tego 'fenomenu' i często nie umie sobie z nim poradzić. A wszystkiemu winne są...
...klawisze CTRL, ALT i SHIFT oraz ustawienia klawiatur. Typowy użytkownik systemu Windows w Polsce ma zazwyczaj zainstalowane układy klawiszy o nazwach: Polski (programisty) i Polski (maszynistki)/Polski (214). Zazwyczaj korzysta się z tego pierwszego układu, niemniej układów można mieć więcej i można je zmieniać. Dla naszej 'wygody', służy do tego skrót klawiszowy CTRL+SHIFT. Jego naciśnięcie powoduje zmianę używanego układu klawiatury, przez co nagle np. zamiast literki 'z' pojawia się literka 'y' i dzieją się inne temu podobne rzeczy. Tak się niestety składa, że pisząc tekst (a zwłaszcza klepiąc kod) często korzystamy z klawiszy CTRL i SHIFT. Bardzo łatwo jest wtedy omyłkowo nacisnąć te dwa klawisze na raz, co jest przyczyną wspomnianych 'niewyjaśnionych zjawisk związanych z klawiaturą'. Lekarstwem na ten problem jest oczywiście ponowne naciśnięcie kombinacji CTRL+SHIFT.
Obok zmiany układu klawiatury mamy też pokrewną funkcję - zmiana używanego języka. Typowy system Windows w Polsce ma zainstalowany język polski; czasem zdarza się też język angielski oraz inne. Przełączenia między językami (a więc równocześnie między układami klawiatur używanymi w różnych językach) można dokonać za pomocą podobnej kombinacji lewy ALT+SHIFT. Omyłkowe jej naciśnięcie powoduje zjawisko 'zniknęły mi polskie znaki' - obcojęzyczne układy klawiatur zazwyczaj nie mają polskich znaków diakrytycznych pod klawiszem ALT.
Fakt, że bardzo mało osób zdaje się wiedzieć o przyczynie powyższych anomalii znakowych wydaje mi się związany przede wszystkim z brakiem wyraźnego powiadamiania użytkownika o zmianie układu klawiatury. Aktualnie używany język i układ reprezentowany jest przez małą ikonkę z prawej strony paska zadań, obok tzw. obszaru powiadomień (zwane także tray, chodzi to miejsce, gdzie mamy słoneczko z Gadu-Gadu ;) ) i zegara systemowego. Przełączenie układu klawiatury powoduje jedynie dyskretną zmianę napisu na wspomnianej ikonce, co samo w sobie wystarczy, żeby większość osób nie zorientowało się, że naciśnięcie CTRL+SHIFT / ALT+SHIFT cokolwiek robi. Może kiedyś ktoś zwróci Microsoftowi na to uwagę, a na razie pozostaje jedynie wyłączać te skróty lub wiedzieć, że one istnieją i informować o tym znajomych, którzy nie wiedzą :).
Podsumowując w formie krótkiego FAQ:
Zniknęły mi polskie znaki, co mam zrobić? Stuknij w lewy ALT+SHIFT.
Zamiast 'y' wpisuje mi się 'z', co mam zrobić? Stuknij w CTRL+SHIFT.
Da się to jakoś naprawić na stałe? Można wyłączyć reagowanie na powyższe klawiszowe. W systemie Windows Vista kliknij prawym przyciskiem na wspomnianą w poprzednim akapicie ikonkę i wybierz menu Ustawienia...; w zakładce Zaawansowane ustawienia klawiszy (pod Windows XP zakładka Ustawienia) można zmienić lub wyłączyć reagowanie na oba powyższe skróty.